Phong trào “Gia đình 5 không, 3 sạch” Trung ương Hội LHPN Việt Nam phát động đã được Hội LHPN huyện triển khai sâu rộng trong các tổ chức Hội Phụ nữ cơ sở đem lại hiệu quả thiết thực, góp phần nâng cao nhận thức cho hội viên về xây dựng gia đình no ấm, bình đẳng, tiến bộ, hạnh phúc, từng bước hạn chế những tệ nạn xã hội ở địa phương. Điều đặc biệt các tiêu chí của “Gia đình 5 không, 3 sạch” phù hợp với một số tiêu chí của Xây dựng Nông thôn mới, đều hướng tới xây dựng gia đình và cộng đồng với mục tiêu là nhằm nâng cao chất lượng cuộc sống của gia đình và cộng đồng. Với trên 70% phụ nữ sống ở vùng nông thôn, thực hiện tốt cuộc vận động “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch” ở tất cả các hộ gia đình chính là góp phần thực hiện tốt các tiêu chí và mục tiêu của Chương trình MTQG xây dựng nông thôn mới.
Chuyển biến rõ nhất sau khi triển khai thực hiện phong trào “Xây dựng gia đình 5 không, 3 sạch” là nhận thức của từng hội viên, phụ nữ được nâng lên. Chị em biết điều chỉnh cách ứng xử, sinh hoạt trong gia đình, không để xảy ra những chuyện đáng tiếc, gắn với giáo dục con cái và tự giác làm vệ sinh nhà cửa, môi trường xung quanh. Thông qua sinh hoạt CLB, các cấp Hội đã trang bị kiến thức, kỹ năng ứng xử, giải quyết mâu thuẫn trong gia đình cho phụ nữ, hạn chế tối đa tình trạng bạo lực trong gia đình.
Tuy nhiên có một tiêu chí trong 8 tiêu chí là “Không sinh con thứ 3” trở lên đối với tỉnh Hà Tĩnh nói chung và huyện Kỳ Anh nói riêng đang là một vấn đề khó khăn. Vì Hà Tĩnh tỷ suất sinh thô và tỷ lệ tăng dân số tự nhiên hiện đang ở mức cao, thậm chí quá cao tạo ra nhiều áp lực cho xã hội: môi trường sống, y tế, trường học... Kỳ Anh năm 2013 sinh gần 4000 cháu trong đó con thứ 3 trở lên là 1000 cháu, chiếm tỷ lệ 26%; 6 tháng đầu năm 2014 sinh ra 1668 cháu trong đó có 445 cháu là con thứ 3 trở lên. Các cặp vợ chồng là cán bộ, đảng viên có 15 cặp. Khẳng định rằng tỷ lệ sinh con thứ 3 trở lên đang ở mức báo động.
Sinh con thứ 1, thứ 2 là điều được xã hội đồng tình, khẩu hiệu tuyên truyền của dân số hiện nay là “ Mỗi cặp vợ chồng nên có đủ hai con” nhưng với con thứ 3 trở lên thì Hà Tĩnh đang đi ngược lại với xu thế chung của cả nước. Nếu phân theo nhóm thì những cặp vợ chồng sau khả năng sinh con thứ 3 trở lên cao:
1/ Nhóm các cặp vợ chồng sinh con một bề là nữ.
2/ / Nhóm các cặp vợ chồng sinh con một bề là nam.
3/ Nhóm các cặp vợ chồng khá giả muốn sinh thêm con.
4/ Nhóm thiên chúa giáo.
Ngày xưa người nghèo sinh đông con nhưng ngày nay thì những gia đình khá giả lại sinh đông con vì vẫn mang nặng tư tưởng: sinh con dự phòng, đông con hơn đông của...
Trước thực trạng đó tỉnh đã có Chỉ thị 05 ngày 30 tháng 1 năm 2013 của UBND tỉnh, Nghị quyết 78 ngày 18 tháng 12 năm 2013 của HĐND tỉnh, huyện có Chỉ thị 06 ngày 09 tháng 5 năm 2014 của UBND huyện nhằm đưa ra các giải pháp giảm tỷ lệ sinh trên 2 con, nâng cao chất lượng dân số và ổn định quy mô dân số hợp lý trong tình hình hiện nay. Để các văn bản đó đi sâu vào đời sống, tác động đến từng người dân tôi thiết nghĩ cần thực hiện các giải pháp sau:
1. Cả hệ thống chính trị phải vào cuộc, đưa vấn đề vi phạm chính sách dân số vào nội quy, quy chế cơ quan đơn vị, hương ước thôn xóm; đặc biệt phải tổ chức ký cam kết cho các nhóm đối tượng như trên.
2. Tăng cường tuyên  truyền giáo dục để các nhóm đối tượng nhận thức đầy đủ có nên sinh thêm con nữa hay không. Truyền thông này phải gắn với các nhóm đối tượng , tuỳ theo nhu cầu để tuyên truyền sát, đúng.
3. Tăng cường thực hiện các chương trình, đề án như “ Đề án sàng lọc trước và sau sinh”, “ Đề án Mất cân bằng giới tính khi sinh”, “ Đề án 52”...  nhằm nâng cao chất lượng dân số để mỗi đứa trẻ sinh ra trong sự chào đón và yêu thương của gia đình, xã hội; để mỗi gia đình tập trung nuôi dạy con tốt đẩy lùi tư tưởng sinh con dự phòng, hoặc rườm con hơn rườm của...Để mỗi bà mẹ đang mang thai, mỗi đứa trẻ chào đời  đều được tiếp cận với việc sàng lọc trước sinh và sau sinh. Chú trọng các dịch vụ CSSKSS đầy đủ để người dân tiếp cận một cách dễ dàng, sử dụng theo nhu cầu hợp lý.
4. Tăng cường công tác thi đua khen thưởng đối với những gia đình sinh con một bề là gái tiêu biểu, xử lý kỷ luật đối với những trường hợp vi phạm chính sách dân số thông qua các ngày Dân số Thế giới, Ngày Dân số Việt Nam, 8/3, ngày 20/10...
Trong những năm qua sự phối kết hợp giữa Hội LHPN huyện và Trung tâm Dân số-KHGĐ huyện rất chặt chẽ: đầu năm ký hợp đồng trách nhiệm liên ngành; Chủ tịch Hội LHPN huyện là thành viên Ban chỉ đạo công tác Dân số-KHHGĐ của huyện; các hoạt động của Hội phụ nữ như hái hoa đầu xuân hay trong các dịp 8/3, 20/10 đã đưa các nội dung dân số vào phần thi; Trong các đợt chiến dịch CSSKSS do Trung tâm Dân số phát động, hội LHPN đều triển khai vận động chị em tham gia đông đủ. Và trong thời gian tới để phong trào Hội phát triển vững mạnh và công tác Dân số phát triển tốt hơn cần tăng cường kết hợp để tuyên truyền, thành lập các câu lạc bộ không sinh con thứ 3, phối hợp tổ chức ký cam kết tốt ở các địa bàn còn lại; Tham gia quản lý nhóm đối tượng là các cặp vợ chồng sinh con một bề là gái. Thực hiện tốt các giải pháp trên thì tiêu chí “Không sinh con thứ 3” trở lên trong 8 tiêu chí của Trung ương hội Phụ nữ VN phát động không còn là tiêu chí khó.

Nguyễn Thị Kim Dung - Trung tâm DS&KHHGĐ huyện Kỳ Anh