Kỳ Anh, với những tiềm năng sẵn có, từ đất đai, khí hậu đến truyền thống sản xuất, với những thành quả bước đầu trong công cuộc xây dựng nông thôn mới, tích tụ ruộng đất, phát triển các mô hình hữu cơ, bước vào giai đoạn này không thể chỉ dừng lại ở việc duy trì những thành quả đã có. Bài toán đặt ra cho Kỳ Anh chính là làm thế nào để xây dựng được một nền nông nghiệp hiện đại, hữu cơ, tuần hoàn, từ đó phát triển kinh tế nông nghiệp, kinh tế nông thôn một cách bền vững và tạo dựng thương hiệu riêng cho những sản phẩm mang đậm dấu ấn quê hương này.

Từ thực tiễn xã Kỳ Anh, nhận diện rõ hơn yêu cầu đổi mới mô hình phát triển nông nghiệp

Những năm qua, các xã : Kỳ Tiến, Kỳ Giang, Kỳ Đồng, Kỳ Phú và nay là Kỳ Anh của hiện tại đã và đang từng bước chuyển mình mạnh mẽ trên hành trình phát triển nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Những cánh đồng lúa hữu cơ, những mô hình VAC sạch, những sản phẩm đạt chuẩn OCOP, những vườn rau, thửa ruộng được quy hoạch bài bản… chính là những tín hiệu đáng mừng, thể hiện tư duy mới về sản xuất, về giá trị, về thị trường.

Tuy vậy, phải thẳng thắn nhìn nhận, nông nghiệp Kỳ Anh vẫn chưa thoát hẳn khỏi cái bóng của mô hình sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, tự phát. Sản phẩm làm ra chủ yếu tiêu thụ nội địa, thiếu sự liên kết, thiếu chuỗi giá trị khép kín. Sức cạnh tranh còn thấp, thiếu câu chuyện thương hiệu, thiếu sự khác biệt rõ nét. Không ít người nông dân vẫn còn tâm lý cũ: làm nông để mưu sinh, để đủ sống qua ngày, chưa coi trọng yếu tố thị trường, chưa mặn mà với mô hình sản xuất hữu cơ, tuần hoàn, chưa nhìn ra lợi ích lâu dài từ việc chuyển đổi phương thức canh tác.

Đằng sau những con số sản lượng là nỗi trăn trở: làm sao để người dân Kỳ Anh sống tốt hơn nhờ nông nghiệp? Làm sao để sản phẩm Kỳ Anh không bị lẫn lộn giữa vô vàn những sản phẩm na ná trên thị trường? Câu trả lời không thể là những phương thức cũ, càng không thể là sự trông chờ vào trợ cấp hay phong trào nhất thời. Câu trả lời chỉ có thể đến từ tư duy “sản xuất nông nghiệp” sang “kinh tế nông nghiệp”; từ sản xuất nhỏ lẻ sang tích tụ, tập trung đất đai, xây dựng các mô hình liên kết chuỗi, sản xuất theo tiêu chuẩn VietGAP, GlobalGAP, hướng đến nông nghiệp sạch, nông nghiệp hữu cơ; lấy chất lượng, sự khác biệt, giá trị thương hiệu làm cốt lõi; là một hệ sinh thái sản xuất gắn bó chặt chẽ giữa đất đai, con người, khoa học công nghệ và thị trường.

Nông nghiệp hữu cơ, kinh tế tuần hoàn: Lựa chọn tất yếu để Kỳ Anh khẳng định giá trị riêng trên bản đồ nông nghiệp sạch

Nông nghiệp hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn không phải là một phong trào nhất thời, càng không phải là thứ hào nhoáng xa xỉ chỉ dành cho vùng đất trù phú. Đó là hướng đi tất yếu khi xã hội yêu cầu ngày càng cao về chất lượng sống, về sự an toàn, về sự cân bằng giữa khai thác và bảo tồn, giữa phát triển và gìn giữ môi trường.

Đối với Kỳ Anh, nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn còn mở ra cơ hội để khai thác tối đa tiềm năng đất đai, khí hậu, truyền thống canh tác; để biến những phụ phẩm tưởng chừng bỏ đi thành tài nguyên mới; để tái thiết lập vòng tuần hoàn tự nhiên giữa cây trồng, vật nuôi, con người và môi trường sống. Từ mô hình lúa hữu cơ Kỳ Phú, vùng rau củ an toàn Kỳ Tiến, lúa Kỳ Giang… Kỳ Anh hoàn toàn có thể mở rộng, liên kết thành những vùng sản xuất chuyên canh hữu cơ, kết hợp chế biến sâu, xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc, gắn câu chuyện văn hóa, con người, bản sắc địa phương.

Nông nghiệp tuần hoàn, hữu cơ cũng chính là con đường giúp người dân Kỳ Anh không chỉ giữ được mảnh đất tổ tiên mà còn làm giàu chính đáng từ đất ấy, với sự yên tâm về sức khỏe, sự bền vững của môi trường, sự ổn định của thị trường.

Xây dựng thương hiệu, phát triển sản phẩm đặc trưng – Bước đi không thể khác để nâng cao giá trị nông sản Kỳ Anh

Trong một thị trường ngày càng khắt khe và cạnh tranh, chất lượng thôi chưa đủ. Một sản phẩm dù sạch đến đâu, tốt đến mấy, nếu không có thương hiệu, không có sự khác biệt, không có câu chuyện để ghi nhớ, cũng rất khó đứng vững. Xây dựng thương hiệu cho nông sản Kỳ Anh, vì thế, không chỉ là việc làm bao bì, dán nhãn mác, mà là cả một quá trình đồng bộ: từ vùng nguyên liệu được quy hoạch bài bản, từ quy trình canh tác nghiêm ngặt, từ hệ thống truy xuất minh bạch, đến việc xây dựng hình ảnh, câu chuyện gắn với đất, với người, với văn hóa, với lịch sử địa phương.

Mỗi hạt gạo, bó rau, lít nước mắm, quả ổi… của Kỳ Anh phải mang theo trong mình dấu ấn của mảnh đất này, của những con người tận tụy, của những giá trị truyền thống được làm mới bằng công nghệ, bằng tư duy hiện đại.

Những giải pháp thiết thực để hiện thực hóa khát vọng phát triển nông nghiệp mới ở Kỳ Anh

Muốn khát vọng ấy trở thành hiện thực, Kỳ Anh cần bắt đầu từ chính những điều căn cốt nhất: thay đổi tư duy từ trong từng cán bộ, từng người dân, từng doanh nghiệp. Không thể phát triển bền vững nếu người nông dân còn xem nhẹ thị trường, còn coi sản xuất là chuyện của “ông trời”, còn giữ thói quen cũ kỹ trong khi thị trường đã bước sang trang mới. Không thể thành công nếu chính quyền chỉ dừng ở các kế hoạch hành chính mà thiếu cơ chế, thiếu hành động cụ thể.

Tư duy ấy cần được cụ thể hóa bằng việc tổ chức lại sản xuất, tích tụ, tập trung đất đai, quy hoạch lại vùng nguyên liệu rõ ràng, gắn với từng thế mạnh địa phương: lúa hữu cơ, rau củ an toàn, VAC tuần hoàn, thủy sản sinh thái… Không còn chỗ cho kiểu làm manh mún, nhỏ lẻ. Chỉ có sản xuất tập trung, chuyên canh, đồng bộ về quy trình, kỹ thuật mới đảm bảo được chất lượng đồng đều, đủ quy mô để xây dựng thương hiệu, phát triển bền vững.

Khoa học công nghệ, chuyển đổi số cũng phải được coi là trụ cột: từ tưới tiêu thông minh, công nghệ sinh học, nhật ký điện tử, mã QR truy xuất nguồn gốc, đến các mô hình thương mại điện tử, liên kết tiêu thụ trực tuyến. Công nghệ không chỉ giúp tăng năng suất, chất lượng, mà còn giúp tạo dựng niềm tin với người tiêu dùng, mở rộng thị trường.

Song song, Kỳ Anh cần xác lập chiến lược phát triển thương hiệu rõ ràng: xây dựng bộ nhận diện, phát triển hệ sinh thái sản phẩm đặc trưng gắn với OCOP, với hệ thống siêu thị, sàn thương mại điện tử, với các sự kiện quảng bá, hội chợ. Thương hiệu không chỉ là hình ảnh, mà là niềm tin, là giá trị, là sự khác biệt.

Không thể bỏ qua yếu tố then chốt: kết nối nông nghiệp với dịch vụ, du lịch nông thôn. Những cánh đồng hữu cơ, những vườn rau xanh, những trang trại sạch, những vườn ổi trái trữu cành và các cơ sở sản xuất nước mắm truyền thống hoàn toàn có thể trở thành điểm đến trải nghiệm, học tập, du lịch sinh thái, góp phần đa dạng hóa sinh kế, nâng cao giá trị kinh tế nông thôn.

Cuối cùng, mọi chủ trương dù hay đến mấy cũng cần cơ chế, nguồn lực để hiện thực hóa. Cấp ủy, chính quyền xã Kỳ Anh cần tranh thủ tối đa các chương trình hỗ trợ từ cấp trên, đồng thời chủ động nguồn vốn để đầu tư cho lập quy hoạch, tích tụ ruộng đất, hoàn thiện hạ tầng; tạo cơ chế về tín dụng, đất đai, thủ tục hành chính để khuyến khích người dân, doanh nghiệp tham gia một cách tích cực nhất; các doanh nghiệp, hợp tác xã, nông dân cần mạnh dạn học hỏi, nghiên cứu đầu tư, phát triển mô hình hữu cơ, tuần hoàn, nông nghiệp sạch một cách bài bản, lâu dài.

Đích đến là sự thịnh vượng từ những điều giản dị nhất

Kỳ Anh không thiếu tiềm năng, cũng không thiếu truyền thống. Nhưng Kỳ Anh rất cần một khát vọng mới: khát vọng làm giàu chính đáng từ nông nghiệp sạch, bền vững; khát vọng khẳng định giá trị sản phẩm quê hương trên những thị trường rộng lớn hơn.

Hãy để từng bó rau, hạt gạo, cân cá, chai nước mắm, quả cam, quả ổi… Kỳ Anh không chỉ là thực phẩm, mà còn là niềm tự hào, là minh chứng cho trí tuệ, tâm hồn, bản sắc của con người vùng đất này. Đó chính là đích đến đẹp đẽ nhất của hành trình xây dựng nông nghiệp hữu cơ, tuần hoàn, phát triển kinh tế nông nghiệp, kinh tế nông thôn hôm nay./.