Lũy đá cổ Kỳ Anh được các nhà chuyên môn khảo cổ và Bảo tàng phát hiện vào năm 1993, đây là một di tích thành lũy quan trọng ở Bắc Trung bộ nên được Viện khảo cổ Việt Nam và Viện Viễn đông bác cổ Pháp tiến hành khảo cổ học.
Quá trình khảo cổ xác định; Đây là di tích lũy đá cổ, điểm bắt đầu của lũy là chân dốc Đèo Bụt, kéo dài khoảng 1 km men theo sườn núi Trầm Hương ở Dãy Hoành Sơn thuộc xã Kỳ Lạc, huyện Kỳ Anh. Lũy đá hiện nay còn gần 500 m, được xây dựng bằng đá, không sử dụng chất kết dính, thành quay về hướng nam, nơi cao nhất là 6 m ở bề mặt phía nam, về phía bắc cao nhất là 3 m, mặt thành rộng 3m, chân thành rộng 5 m. Đặc biệt, cách nhau khoảng 3 m dưới chân lũy hoặc trên thân lũy lại trổ một lỗ hình vuông. Hiện chưa tìm thấy những hiện vật, đồ dùng sinh hoạt có liên quan đến thành lũy, nhưng một phát hiện khá lý thú là công trình không có móng nhân tạo mà người xưa chỉ dựa vào nền đất tự nhiên để xây dựng và chưa tìm thấy hệ thống thành lũy nào ở nước ta có kết cấu quy mô như lũy đá cổ Kỳ Anh. Qua quá trình nghiên cứu; Bước đầu nhận định lũy đá cổ Kỳ Anh được xây dựng và tu bổ thêm vào thời kỳ chiến tranh Trịnh Nguyễn, do nhà Trịnh ở đàng ngoài xây dựng làm phòng tuyến quân sự đề phòng quân nguyễn từ đàng trong đánh ra. Lũy đá cổ Kỳ Anh hay còn gọi là lũy ông Ninh đã để lại dấu ấn trong tiến trình lịch sử đất nước, là một bộ phận trong nền kiến trúc cổ và khảo cổ học Việt Nam còn tồn tại nguyên vẹn cho đến ngày nay, là di tích có giá trị lớn về lịch sử, văn hóa, khoa học cần được đầu tư nghiên cứu bảo tồn để phát huy giá trị.
Thêm nhận xét mới